Ziekenhuiswerk, outreaches en meer.

Lieve lezers,
Het is alweer even geleden dat ik wat geschreven heb over ons werk in het ziekenhuis. Nadat ik op de vrouwenafdeling heb gestaan, heb ik samen met Marthe drie weken op de kinderafdeling gewerkt en daarna ben ik naar de maternity en labour ward gegaan. Hier liggen zieke zwangeren, vrouwen die een keizersnede hebben gehad en hier worden ook bevallingen begeleid.

Bevallingen en keizersnedes.
De afgelopen weken heb ik mij dus bezig gehouden met zwangere vrouwen en geboortes. Vooral op de labour ward heb ik een aantal hele leuke dagen gehad. Ik heb meerdere bevallingen zelfstandig mogen doen met op de achtergrond de hulp van een lieve verloskundige. Om een of andere reden bevallen vrouwen soms opeens allemaal tegelijk. Het is me drie keer overkomen dat we halsoverkop een kamer in moesten rennen, handschoenen aan moesten trekken en het kind nog net (en één keer net te laat) op konden vangen. Twee keer stond ik door de haast alleen op een kamer en moest ik het echt helemaal zelf doen. Gelukkig ging dat allemaal goed. Het kan dus opeens een hectische bedoeling zijn, maar dat vind ik juist wel leuk. Ook heb ik meerdere malen kunnen assisteren bij keizersnedes wat ook erg leuk is (en ook wel spannend) om te doen.  Dit kunnen ook spoedkeizersnedes zijn en helaas gaat het niet altijd goed. Zo is er een kindje een dag na de keizersnede overleden en gebeurt het sowieso wel vaker dat een kindje voor, tijdens of na de bevalling overlijdt. Zo hebben we wel een aantal keren moeten vaststellen dat het kindje in de buik al overleden was. Erg zielig voor de moeder. 9 maanden zwanger en dan toch zonder kind naar huis.

Palliatieve zorg.
Het is alweer even geleden, maar ik wil er toch nog wat over vertellen. Begin januari stond er een hele week in het teken van palliatieve zorg. Je zou het misschien niet verwachten, maar palliatieve zorg is in Afrika zeker in ontwikkeling. Rubya hospital heeft een palliatieve werkgroep die op huisbezoeken gaat en patiënten in het ziekenhuis behandelt. Het gaat daarbij om mensen die niet meer te behandelen zijn (vaak als gevolg van kanker). De werkgroep voorziet  hen van de nodige pijnstilling (vaak morfine) en verlichtingen van andere vervelende symptomen (zoals ernstige hoestklachten). Gedurende één week kwamen twee docenten uit Uganda (hier is de palliatieve zorg al heel ver ontwikkeld) om hier les te geven. De lessen gingen van hele basale dingen zoals pijnbeschrijving tot meer ingewikkelde dingen zoals pijnbehandeling en het brengen van slecht nieuws. Na de visites op de afdeling, probeerden we altijd een paar van deze onderwijsmomenten mee te pikken. Interessant om te horen hoe dat hier allemaal gaat.
Één dag konden Marthe en ik zelfs mee op huisbezoeken! Samen met een oud Nederlands tropenarts en nog zes anderen reden we in de four wheel drive naar afgelegen huisjes tussen bananenvelden en bezochten we drie verschillende patiënten.
De eerste patiënt die we bezochten woonde in een lemen huisje. Het was een jongen van slecht 25 jaar die kampte met een chronische osteomyelitis. Iets waar je normaal niet palliatief door wordt. Hij lag in dit hele kleine huisje op een dun matrasje op een met stro bezaaide grond. Het bleek dat hij hier al drie jaar lag! Onvoorstelbaar. Hij was erg dun en zag er slecht uit. Zijn ouders waren beide al overleden en naast hem zat een klein jongetje van een jaar of 13. Na enkele minuten kwam daar een oude man strompelend binnengelopen (zijn opa) die maar eens kwam kijken wat wij allemaal kwamen doen. Echt bittere armoede was dit. De jongen werd alleen uit bed gehesen als hij naar de wc moest. Verder lag hij daar maar niks te doen. Hij kon niet lezen of schrijven, dus een boek lezen of een verhaaltje schrijven zat er niet in. Aangezien hij niet echt palliatief is (we verwachten niet dat hij snel dood zal gaan hieraan, wat ook helemaal niet perse hoeft), is nu bedacht hem een rolstoel te geven en fysiotherapie te starten. Zo kan hij fitter worden en naar buiten. Dit zal ook zijn mentale gesteldheid veel goed doen.
Daarna zijn we naar nog twee andere patiënten geweest. Beiden wel een stuk rijker, maar wel echt ziek. Een vrouw had uitgezaaide borstkanker met uitzaaiingen in de longen. Daardoor hoestte ze aan een stuk door wat enorme invloed had op haar kwaliteit van leven. De laatste die we zagen was een HIV positieve man met een peniscarcinoom. Voordat we het wisten had hij zijn broek al op zijn enkels hangen en keken we naar een nare open wond/tumor op zijn penis. Hier had hij zeker veel pijn aan.
Tussen de visites door stuurde onze chauffeur de auto door de bananenvelden en vroegen wij ons af hoe hij hier in godsnaam de weg kon weten. En hoe leg je iemand de weg uit als hij voor het eerst jou huis bezoekt? Bij de twintigste bananenboon recht?
Al met al was dit een interessante week die ons weer een andere kijk heeft gegeven op de gezondheidszorg van Tanzania.

Op bezoek bij de traditional healer.
Afgelopen week zijn we op bezoek geweest bij meerdere traditional healers.  We begonnen bij een man en een vrouw, allebei traditional healer, maar allebei net op een andere manier. Je bent niet zomaar een traditional healer, maar moet meerdere certificaten hebben die dan ook trots aan ons getoond werden. Daarna werden we meegenomen naar ‘de werkplaats’, wat een kleine aanbouw aan het huis was. De mannelijke traditional healer liet ons al zijn drankjes en kruiden zien. Pas wanneer hij zijn ketting met witte kralen om heeft, wordt hem ingegeven welke medicijnen hij bij welk persoon moet gebruiken. Daarnaast heeft hij een hele reeks ‘standaard’ medicijnen voor allerlei problemen. Toen wij doorvroegen, werd het steeds gekker. Zo heeft hij ook medicijnen om geluk te krijgen en zelf een medicijn waarmee vrouwen hun mannen alles kunnen laten doen wat ze willen. De mannen in ons gezelschap waren vooral benieuwd of hij daar dan weer een antidotum tegen had.
Naast deze aardig man zag een vrouw in een trans, terwijl ze met haar hand elk kraaltje van haar ketting langs ging, staarde zij voor zich uit. Opeens begon ze te praten. Niet met de normale stem wat we al eerder van haar gehoord hadden, maar met een klein piepstemmetje. Met een bloedserieus gezicht begon ze een hele tirade. Het leek een bizar toneelstukje. Het bleek dat ze te weten was gekomen dat in de familie van twee van ons er twee mensen waren die eigenlijk traditional healer hadden moeten zijn, maar in plaats daarvan in het ziekenhuis zijn gaan werken. Hahaha! Natuurlijk konden de speculaties over wie dit nou waren beginnen. Deze vrouw kreeg ook ingevingen van boven over welk probleem iemand had en welke medicatie daarvoor nodig was. Veel magie dus bij deze traditional healers.
Wel bijzonder om te zien hoe serieus deze mensen hun werk nemen. Ze geloven er zelf echt in, maar sturen ook patiënten door als ze denken dat zij beter af zijn in het ziekenhuis. Soms rijdt deze traditional healer ze er zelfs zelf naartoe! Daarnaast neemt de traditional healer soms zelf patiënten op! Zo lag er al één maand een vrouw opgenomen met buikpijn en werd ze zo nu en dan behandeld met bijzondere kruiden of materialen.
Daarnaast bezochten we een traditional healer van een andere soort. Hij ziet alleen patiënten die al in het ziekenhuis zijn geweest, maar daar niet geholpen hebben kunnen worden. Een heel ander verhaal dan de andere twee. Veel realistischer. 

Op outreach: CTC (care and treatment clinic)
Nog een outreach! Dit keer reden we in de ambulance! Dat was wel even proppen achterin. Met alle dozen vol met medicatie en dossiers en een clubje mensen was het was krapjes. Twee mensen konden op de brancard zitten, dan paste het precies. Na een half uur rijden dachten we dat we er waren. Echter, bleken we te stoppen voor een thee pauze. Natuurlijk! De werkdag was nog niet begonnen en een pauze moest worden ingelast!  Wij hebben maar gezellig mee gedaan en dronken extreem zoete thee en iets wat op een dikke pannenkoek leek. Toen iedereen voldaan was reden we het laatste stukje naar de dispensary (gezondheidscentrum). Daar zat al een groep van zo’n vijftig mensen op ons te wachten. Allemaal HIV patiënten. Het was heel interessant om hier eens mee te kijken. Dr. Peter was met ons mee en heeft ons van alles uitgelegd. HIV patiënten krijgen telkens voor één maand medicatie. Hierdoor moeten ze elke maand hun medicatie ophalen. Dan wordt er gekeken of er problemen zijn (90% heeft geen problemen) en krijgen ze hun nieuwe medicatie. In ieder geval wordt één keer per half jaar de viral load (hoeveelheid virus in het bloed) bepaald .Helaas kan het maanden duren voordat de uitslag hiervan binnen is, wat eventuele aanpassingen van de behandeling ernstig kan vertragen. Mensen wordt geacht zelf de medicatie op te halen. Soms mag iemand ander het voor je ophalen, maar dan moet je de maand daarna toch echt zelf komen. Zo niet, dan moet je de volgende dag voor straf naar Rubya komen om je daar te laten controleren.
In het begin keken we mee met dr. Peter, maar in de loop van de ochtend gingen we ook zelf patiënten zien. We hebben er een aantal uitgepikt die symptomen van tuberculose hadden. Wij hebben hen naar Rubya verwezen.

Op outreach: RCH (reproductive and child health).
Dit was de laatste outreach die wij hebben gedaan. Met een groep medewerkers gingen wij moeder- en kindzorg verlenen in een dorpje op de weg naar Muleba. Marthe en ik hebben ons voornamelijk bezig gehouden met de zorg van kinderen. Dit was vooral veel administratie. Een kind wordt gewogen en vervolgens krijgen wij de kaart van het kind (een soort kaart van het consultatiebureau). We controleren of het kind een normaal gewicht heeft voor de leeftijd en alle vaccinaties heeft gehad. Als het tijd is voor een vaccinatie leggen we de kaart op een grote stapel. Dit zou een drukke outreach worden was ons al gezegd, maar toen we aankwamen leek er maar een klein groepje vrouwen met kind te wachten. Echter, de dag moest natuurlijk opnieuw begonnen worden met een theepauze. Tijdens deze pauze en in de uren daarna werd het aantal vrouwen en kinderen steeds groter!  Nadat bekend was welk kind welke vaccinatie zou moeten krijgen, werd iedereen in sneltreinvaart gevaccineerd. Deze outreach komt elke maand op deze plek, dus kinderen kunnen in principe op de juiste momenten de juiste vaccinaties gratis krijgen. Toch zagen we helaas regelmatig kinderen die vaccinaties veel te laat of helemaal niet hadden gehad.

Einde…
Oeps  deze blog is weer wat langer dan gepland, maar er is dan ook zoveel te vertellen. Afgelopen weekend zijn we naar Rwanda geweest en dat was heel erg leuk! In een volgend blog zal ik jullie daar alles over vertellen. Nog maar 2,5 week en dan is het coschap alweer afgelopen. Marthe en ik zijn vandaag begonnen op de mannen afdeling en hier gaan wij ons zeker vermaken en zullen wij nog veel meer leren de komende tijd! Tot snel weer!